جاى هیچ تردیدى نیست که در ساختمان بدنى و روحى انسان چیزى به کار رفته، که آدمى را در مواقعى که احساس کند دیگران به منافع او تجاوز مى‏کنند، و رعایت احترام مقدسات (مثلا اطفال و ناموس) او را نمى‏کنند، و یا در صددند آبروى او را بریزند، و یا کارى دیگر از این قبیل بکنند ، وادار به دفاع مى‏سازد، و این لزوم دفاع از خود و از متعلقات خود ، حکمى است که فطرت به گردن بشر انداخته، و به وى الهام کرده است .

‏به کار بردن این نیرو، و یا اطاعت از این حکم فطرت دو جور انجام مى‏شود:

- یکى به نحو شایسته و آن این است که براى حفظ حق خود باشد، نه حفظ باطل

- دیگرى به نحو ناشایست و مذموم که معلوم است در این صورت چه فساد و شقاوتى در پى دارد، و چقدر نظام امور زندگى را به هم مى‏زند.

اسلام مسأله ی غیرت و تعصب را باطل معرفى نکرده بلکه اصل آن را حفظ نموده، زیرا غیرت ریشه در فطرت انسان دارد، و اسلام هم دین فطرت است، ولى در جزئیات آن دخالت کرده است، و فرموده آن قدر از غیرت و تعصب که مطابق با فطرت است، حق است، و شاخ و برگى که اقوام به آن داده‏اند، باطل است.

یکى از موارد تعصب، تعصب در باره ی مردان است، که زنان در باره ی آنان تعصب مى‏ورزند، یکى دیگر در باره ی زنان است، که مردان نسبت‏ به آنان غیرت و تعصب به خرج مى‏دهند، یکى دیگر در باره ی اطفال و کودکان، و به طور کلى فرزندان است، که پدران و مادران در باره ی آنان تعصب مى‏ورزند، باید همه ی اینها را رنگ توحید داد، به این معنا که هر جا تعصب ورزیدن، خداپسند باشد، باید تعصب ورزید، هر جا نباشد نباید اعمال کرد.

پس اسلام اصل تعصب و غیرت را که حکمى است فطرى تأیید مى‏کند، ولى در عین حال آن را از شوائب هوا و هوس‏ها، و اهداف فاسد و شیطانى پاک، و در همه موارد صاف مى‏کند، و همه را به صورت یک شریعت انسانى در مى‏آورد، تا انسان‏ها هم راه فطرتشان را رفته باشند، و هم دچار ظلمت تناقض و یک بام و دو هوایى نگشته باشند.

پس آنچه اسلام بشر را به سوى آن مى‏خواند، و آن را مشروع مى‏داند، در بین موارد و اطرافش تناقض و تضادى نیست، بلکه همه در این جهت مشترکند، که از شئون توحید به شمار مى‏روند، و همه ی مواردش این عنوان را دارند، که پیروى حق و متابعت از آنند، در نتیجه همه ی احکام آن قوانینى کلى و دائمى ‏شده‏اند، (به طورى که از هر مسلمان آگاه بپرسى تعصب ورزیدن نسبت‏به خویشاوندان کافر و دشمن دین چطور است؟ جوابش منفى، و از هر کس بپرسى تعصب ورزیدن نسبت‏به مسلمانى بیگانه ولى پیرو حق چگونه است؟ جوابش مثبت است، از هر مسلمانى بپرسى غیرت ورزیدن نسبت‏به رفتار داماد با دخترت، و نسبت‏ به رفتار پسرت با همسرش چطور است، جواب مى‏دهد در هر دو مورد اگر غیرت ورزیدن مایه ی خشنودى خدا است صحیح است، و اگر پیروى هواى نفس است ، باطل است) .

منبع : کتاب ترجمه المیزان ج 4، ص 673 - نویسنده: علامه طباطبایى – با تلخیص

تنظیم و گردآوری : بخش خانواده و زندگی - تبیان

(0) نظر

دسته ها :

جمعه هفدهم 8 1387