عصبانی شدن کمکی به من نمی کند

مدیریت خشم (1)

تعریف خشم

خشم (ANGER) عبارت است از یک واکنش بسیار نیرومند هیجانی که درموقعیتهای گوناگون شخص از خود نشان می دهد. معمولا خشم به وسیله مجموعه ای از واکنشهای بدنی و ازجمله حالتهای چهره و اعمالی که مرکز کنترل آن در سیستم عصبی است مشخص می گردد. عده‏ای خشم را معلول تقلید و یادگیری،برخی روان‏پزشکان ریشه آن را در  امراض جسمی و  عده‏ای دیگر  خشم را غریزی و فطری می‏دانند، گروه اخیر معتقدند که خشم خود به‏خود در آدمی جمع می‏شود تا به آستانه تخلیه برسد، در نتیجه پیش از آنکه خشم فرد به این درجه برسد، باید نیروی آن را به زمینه‏های سازنده؛ مانند ورزش و غیره هدایت کرد.

دانشمندان  اسلامی خشم را یکی از نعمت‏های بزرگ خداوند می‏دانند و می گویند : به واسطه آن، انسان برای بقای خویش، در برابر ناملایمات طبیعت تلاش می‏کند و به کمک آن به بازسازی و آبادی دنیا و آخرتش مشغول می‏شود. از آن جا که خـشم یـک هیـجـان نـاخوشـایند اما طبیعی میباشد، میزان قابل توجهی انرژی ذهنی وجسمی را مصروف خود میکند و  تهدیدی جدی برای روابط  شخصی و شغلی پدید  می آورد. بنا بر این ما سعی داریم طی چند مقاله به راهکارهای مقابله با خشم و شیوه های مدیریت آن بپردازیم .

خودگویی ها (روشی که فکر می کنیم و با خود صحبت می کنیم) می تواند به صورت ارادی و مستقیم در چگونگی احساس ما تاثیر بگذارد.  با گفته های معمولی به خود بگوییم چگونه فکر کنیم و باور داشته باشیم، و حتی چگونه رفتار کنیم. این خودگویی ها تاثیر مستقیمی بر علائم فیزیولوژیکی و روند تصمیم گیری و مهار و کنترل خشم دارند. به عنوان نمونه، افکاری مثل: می خواهم به وی آسیب برسانم. منصفانه نیست. چرا آنها این کار را با من کردند؟

عملاً باعث برافروختگی ما شده و کمک کننده نمی باشند، در حالی که افکاری مثل: "من باید با کسی صحبت کرده و این مورد را جمع بندی کنم". ممکن است کمک کننده تر باشد.

برخی از عبارات عمومی خودگویی های مثبت عبارتند از:

 چرا باید چیزی را که من می خواهم او هم بخواهد.  سعی کن قبل از هر کاری آرام باشی و خشمت را با نفس بیرون بده.  صدایت را بلند نکن، داد نکش، فریاد نزن. به آنان فرصت بده!  من نمی توانم انتظار داشته باشم، که او همیشه طبق میل من رفتار کند. با عصبانیت ، فقط اوضاع را بدتر می کنم.  آن را نادیده بگیر.  من هم بعضی چیزها را نمی توانم حل کنم. . . من می توانم بدون عصبانیت هم بگویم چه می خواهم.

برای هر کدام از چهار مرحله برانگیختگی خشم به ترتیب، نمونه هایی از به خود گویی عبارات مثبت ارائه می شود.

مرحله 1: آمادگی در برابر تحریک شدن

اگر باز دم کرده و عضلات را شل کنید، روشن تر فکر خواهید کرد.  به یاد آورید چه چیزی را سعی می کنید به انجام رسانید، به آن توجه کنید وهیچ نیازی به مجادله نخواهد بود. با خود بگویید او دارد «مرا ناراحت می کند، اما می توانم از عهده اش برآیم. دغدغه را رها کن، نگرانی چیزی را حل نمی کند. آرام باش!»

مرحله 2: در جریان واقعه

در این هنگام آرام باشید و در ذهن مرور کنید «تا وقتی خونسردم اختیارم در دستم است.  دلیلی بر بداخلاقی و خشمگین شدن وجود ندارد.  من نمی گذارم او با من برخورد پیدا کند!  نفس های بلند آهسته وحفظ تمرکز ، خواهد گذشت».

مرحله 3: سازگاری با برانگیختگی

در این موقع شما نیاز دارید تا با برانگیختگی به وجود آمده کنار بیایید و آن را درون خود حل کنید پس با بازدم عمیق در ذهن خود تکرار کنید « خشم من یک علامت خطر است، نیاز دارم خارج شوم و تن را آرام کنم. این یک علامت خطر است، نیاز دارم از عبارات و روش های خاص بهره گیرم. سخت نگیر، پافشاری نکن».

مرحله 4: رهائی از خشم و به گذشته نگریستن

پس از گذشت واقعه هنوز آثاری از خشم درون شما باقی مانده، لذا جملاتی مثل «من حداکثر کوشش را کردم و آنرا حل کردم "آفرین". آنقدر که فکر کرده بودم بد هم نبود. پیروز نشدم اما سعی کردم.  یک مبارزه بود، حالا به آرامش تن بپرداز!  من خشمگین نشدم!» می تواند شما را یاری کند.

پی نوشت : کنز العمال ، ج 3 ، ص 520 ، ح 7700

تهیه و تنظیم: کهتری - تبیان